Aptomat là một cái tên nghe rất quen nhưng cũng có nhiều người vẫn chưa hiểu nó có nghĩa là gì? Nguyên lý hoạt động của nó như thế nào. Thì hôm nay, để giải đáp được những thắc mắc của bạn chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu được aptomat là gì? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu nhé!
Aptomat là gì?
Trước khi tìm hiểu kỹ hơn về nó thì bạn cũng cần phải hiểu sơ lược về aptomat là gì phải không nào. Để nói vắt tắt hơn, aptomat có thể bạn còn hơi xa lạ nhưng có thể bạn đã nghe qua cầu dao. Đúng là vậy, aptomat chính là một tên gọi khác của cầu dao. Nhưng nó không phải cầu dao thông thường mà đây là cầu dao tự động để đóng ngắt mạch điện. Nhiệm vụ chính của nó là để bảo vệ được tình trạng điện quá tải và ngắn mạch ở trong một hệ thống điện.
Bên cạnh đó, cũng có một số dòng aptomat có chức năng bảo vệ điện rò rỉ nên nó cũng có khả năng chống giật.
Cấu tạo của aptomat
Aptomat được cấu tạo từ rất nhiều bộ phần như: tiếp điểm, bộ phận truyền động, buồng hồ quang,…
Tiếp điểm
Tiếp điểm sẽ được chia làm hai cấp đó là tiếp điểm chính và hồ quang. Hoặc được chia làm ba cấp đó là tiếp điểm chính, phụ và hồ quang.
Khi đóng mạch thì tiếp điểm hồ quang sẽ đóng trước đến tiếp điểm phụ và sau đó đến tiếp điểm chính. Khi ngắt mạch thì ngược lại tiếp điểm chính sẽ mở trước sau đó đến tiếp điểm phụ và cuối cùng sẽ là tiếp điểm hồ quang.
Chính vì lý do đó mà hồ quang chỉ cháy trên tiếp điểm của hồ quang. Do đó nó sẽ bảo vệ được tiếp điểm chính để dẫn điện. Nên phải dùng thêm tiếp điểm phụ để tránh tình trạng hồ quang cháy lan ra các tiếp điểm chính.
Hộp dập hồ quang
Để cho aptomat có thể dập được hồ quang trong tất cả các chế độ làm việc thì người ta sẽ dùng hai kiểu đó là nửa kín và kiểu hở.
- Nửa kín: Được đặt trong vỏ kín aptomat và có lỗ thoát khí, với kiểu này thì nó sẽ có dòng điện giới hạn không quá 50KA.
- Kiểu hở: Được dùng khi giới hạn dòng điện lớn hơn 50KA hoặc điện áp lớn hơn 1000V.
Trong buồng dập hồ quang thì người ta sẽ dùng những tấm thép được xếp thành lưới ngăn để phân chia hồ quang thành nhiều đoạn ngắn để thuận lợi cho việc dập tắt hồ quang.
Bộ phận truyền động cắt
Truyền động cắt thường sẽ có hai cách: bằng cơ và bằng tay
- Bằng tay thì sẽ thực hiện các CB có dòng điện định mức không được quá 600A
- Điều khiển bằng điện từ sẽ được ứng dụng các CB để có dòng điện lớn hơn 1000A
Để tăng lực truyền động bằng tay ta có thể dùng một tay để phụ theo nguyên tắc đòn bẩy. Ngoài ra, còn có thể điều khiển bằng động cơ hoặc khí nén.
Móc bảo vệ
Với bộ phần này sẽ có chức năng truyền tín hiệu để tự động ngắt Aptomat. Tức là khi có sự tác động khi gặp sự cố, ngắn mạch thì bộ phận này sẽ được hoạt động.
Móc bảo vệ sẽ quá dòng thường sẽ được đặt nằm dưới đường đặc tính đối tượng cần được bảo vệ. Người ta sẽ thường sử dụng hệ thống điện tử, rơle nhiệt sẽ làm móc bảo vệ, đặt bên trong CB
- Móc điện từ được sử dụng cuộn dây móc được nối tiếp với mạch chính. Cuộn dây này cũng được quấn có tiết diện lớn để chịu được dòng điện quá tải và ít vòng. Khi dòng điện quá mức cho phép thì phòng ứng sẽ bị hút và rơi tự do, làm cho tiếp điểm CB được mở ra.
- Còn móc kiểu rơle nhiệt thì sẽ bao gồm 2 tấm kim loại dãn nở như vậy sẽ làm nhả khớp rơi tự do để mở các tiếp điểm của CB. Tuy nhiên thì nhược điểm của kiểu móc này là sẽ không ngắt nhanh dòng điện khi xảy ra sự cố.
Nguyên lý hoạt động của Aptomat
Aptomat sẽ hoạt động dựa trên 2 nguyên lý dòng điện: chính là dòng điện cực đại và dòng điện áp thấp.
Dòng điện cực đại
Khi ở trạng thái bình thường thì sau khi đóng điện, aptomat sẽ được giữ ở trạng thái đóng tiếp điểm sẽ nhờ 2 khớp với móc 3 cùng với một cụm với tiếp điểm cộng.
Khi bật aptomat ở trạng thái ON với dòng điện định mức nam châm điện 5 và phần cứng 4.
Khi mạch điện quá tải thì lực hút của điện từ ở nam châm điện lớn hơn so với lực lò xo 6 làm cho nam châm điện 5 sẽ hút vào phần ứng 4 để có thể làm bật móc 3 và móc 5 sẽ được thả tự do. Và lò xo 1 được thả lỏng kết quả là các tiếp điểm của aptomat sẽ được mở ra và mạch điện của nó sẽ bị ngắt.
Đối với điện áp thấp
Khi aptomat được bật ở trạng thái ON, với mức điện áp của nam châm điện 11 và phần ứng 10 hút vào nhau. Và khi bị sụt áp quá mức thì nam châm điện 11 sẽ nhả phần ứng 10, lò xo 9 sẽ kéo móc 8 lên, móc 7 sẽ được thả tự do và lò xo 1 sẽ được thả lỏng. Cuối cùng thì aptomat cũng sẽ được mở ra và mạch điện sẽ bị ngắt.
Với những thông tin liên quan đến aptomat là gì ở trên, chắc hẳn bạn cũng hiểu đôi chút về aptomat rồi phải không nào?
